Podział na stal nierdzewną i żaroodporną odzwierciedla ich zastosowania i odporność. Stal nierdzewna, używana w temperaturach do 500 °C, charakteryzuje się wysoką odpornością na korozję. Jej główne zastosowania to konstrukcje, urządzenia przemysłowe i sprzęt kuchenny. Z kolei stale żaroodporne, wytrzymujące temperatury powyżej 500 °C, odporne są na utlenianie i zachowują swoje właściwości mechaniczne nawet w ekstremalnych warunkach. Są one niezbędne w przemyśle ciężkim i energetyce.
Główne atuty tych stali to nie tylko ich odporność na korozję i wysokie temperatury, ale także niska rozszerzalność termiczna, sztywność, wytrzymałość, trwałość, a także łatwość obróbki i łączenia. Wszystko to sprawia, że stal nierdzewna i żaroodporna są niezastąpione w wielu sektorach przemysłu.
Różnorodne Zastosowania Stali Nierdzewnej: Od Przemysłu po Gospodarstwa Domowe
Stal nierdzewna, ze względu na swoje wyjątkowe właściwości, znajduje szerokie zastosowanie w wielu branżach. Gatunek 1.4301, znany również jako stal austenityczna 304, jest szczególnie ceniony w przemyśle chemicznym, budownictwie, architekturze oraz w wyposażeniu wnętrz ze względu na swoją odporność na korozję i estetyczny wygląd.
To wszechstronne rozwiązanie jest nieodzowne w przemyśle spożywczym i browarnictwie, gdzie higiena i odporność na korozję są kluczowe. W przemyśle samochodowym i transportowym, stal 1.4301 zapewnia trwałość i wytrzymałość konstrukcyjną, podczas gdy w energetyce i przemyśle papierniczym stosuje się ją ze względu na wytrzymałość na wysokie temperatury i ciśnienie.
Stal nierdzewna jest również niezbędna w produkcji narzędzi medycznych, zapewniając sterylność i trwałość, a także w produkcji artykułów gospodarstwa domowego, takich jak sztućce czy garnki, gdzie często spotyka się oznaczenia „18-10” lub „18/10”, co wskazuje na stosunek chromu do niklu w stali austenitycznej 1.4301.
W przemyśle stali nierdzewnej wyróżniamy cztery główne rodzaje: stal austenityczną, stal ferrytyczną, stal martenzytyczną i stal ferrytyczno-austenityczną duplex. Każdy rodzaj ma swoje unikalne właściwości i zastosowania, jednak około 70% produkcji stali nierdzewnej to właśnie stal austenityczna, a wśród niej dominuje gatunek 1.4301/304, ceniony za swoją wszechstronność i wydajność.
GATUNKI STALI
| PN-EN | PN | AISI / ASTM | DIN | ||
|---|---|---|---|---|---|
| FERRYTY | 1.4000 | 0H13 | 410S | X6Cr13 | |
| 1.4003 | X2CrNi12 | – | – | ||
| 1.4016 | H17 | 430 | C6Cr17 | ||
| 1.4510 | 0H17T | 430Ti 439 |
X3CrTi17 | ||
| MARTENZYTY | 1.4006 | 1H13 | 410 | X12Cr13 | |
| 1.4021 | 2H13 | 420 | X20Cr13 | ||
| 1.4028 | 3H13 | 420F | X30Cr13 | ||
| 1.4031 | 4H13 | 420 | X39Cr13 | ||
| 1.4034 | 4H13 | 420 | X46Cr13 | ||
| 1.4122 | 3H17M | – | X39CrMo17-1 | ||
| AUSTENITY | 1.4301 | 0H18N9 | 304 | X5CrNi18-10 | |
| 1.4306 | 00H18N10 | 304L | X2CrNi19-11 | ||
| 1.4307 | – | (304L) | X2CrNi18-9 | ||
| 1.4310 | 1H18N9 | 301 | X10CrNi18-8 | ||
| 1.4311 | – | 304LN | X2CrNiN18-10 | ||
| 1.4401 | 0H17N12M2T | 316 | X5CrNiMo17-12-2 | ||
| 1.4404 | 00H17N14M2 | 316L | X2CrNiMo17-12-2 | ||
| 1.4429 | – | 316LN | X2CrNiMoN17-13-3 | ||
| 1.4435 | – | 316L | X2CrNiMo18-14-3 | ||
| 1.4539 | 0H22N24 M4TCu |
904L N 8904 |
X1NiCrMoCu25-20-5 | ||
| 1.4541 | 1H18N9T 1H18N10T 0H18N10T |
321 | X6CrNiTi18-10 | ||
| 1.4571 | H17N13M2T H18N10MT |
316Ti | X6CrNiMoTi17-12-2 | ||
| DUPLEX | 1.4362 | – | S 32304 | X2CrNiN23-4 | |
| 1.4410 | LH18N10M2 | – | X2CrNiMoN25-7-4 | ||
| 1.4462 | – | S 31803 | X2CrNiMoN22-5-3 | ||
| FERRYT | 1.4724 | H13JS | – | X10CrAlSi13 | |
| 1.4742 | H18JS | – | X10CrAlSi18 | ||
| 1.4762 | H24JS | (446) | X10CrAlSi25 | ||
| AUSTENITY | 1.4828 | H20N12S2 | 309 | X15CrNiSi20-12 | |
| 1.4841 | H25N20S2 | 310 314 |
X15CrNiSi25-21 | ||
| 1.4843 | H23N18 | – | X16CrNi25-20 | ||
| 1.4845 | – | 310S | X8CrNiSi25-21 | ||
| 1.4864 | H16N36S2 | 330 | X12NiCrSi35-16 | ||
GŁÓWNE GRUPY STALI ODPORNYCH NA KOROZJĘ
| RODZAJ STRUKTURY / TYPE OF STRUCTURE | GŁÓWNY SKŁADNIK STOPU / MAIN COMPONENT OF ALLOY |
|---|---|
| Ferrytyczna / Ferritic | Cr |
| Martenzytyczna / Martensitic | Cr, C lub Ni |
| Austeniczna / Austenitic | Cr, Ni, Mo |
| Austenityczno–Ferrytyczna / Ferritic-Austenitic (DUPLEX) | Cr, Ni, Mo wyższe zawartości Cr i niższe zawartości Ni niż w stalach austenitycznych / higher content of Cr and lower content of Ni than austenitic steels |
